Lập trình Python là một trong những loại ngôn ngữ bậc cao được sử dụng rộng rãi trong đời sống hiện đại của con người. Hãy cùng bước vào hành trình tìm hiểu để học hỏi về loại ngôn ngữ này, liệu nó có đơn giản và nhanh chóng như những gì được lan truyền trên các trang mạng xã hội hay không?
Bạn biết gì về ngôn ngữ lập trình Python?
Lập trình Python có lẽ không phải là một loại ngôn ngữ quá xa lạ với mọi người, đặc biệt với những ai đang theo học lĩnh vực công nghệ thông tin. Nhờ sự xuất hiện của nó mà các công việc, hoạt động trong đời sống hằng ngày trở nên dễ dàng và tiện lợi hơn nhiều.
Khái niệm dễ hiểu nhất về lập trình Python
Python là một loại ngôn ngữ lập trình bậc cao, được sử dụng dưới dạng cú pháp lệnh. Tương tự như thế, người ta còn biết đến các loại lập trình bậc cao khác như Pascal, Ruby, Java. Tất cả trong số chúng đều có một mục đích chung là giảm thiểu thời gian thao tác trên máy tính, viết script để ứng dụng trong nhiều lĩnh vực.
Cái tên Python được lấy cảm hứng từ series chương trình hài vào cuối những năm 1970 Monty Python’s Flying Circus. Nhờ cấu trúc dữ liệu cao nên nó được xếp vào một trong những ngôn ngữ bậc cao phổ biến nhất trên thế giới, được dùng nhiều hơn cả Pascal và Ruby
Lịch sử hình thành của Python
Python được cho ra mắt lần đầu tiên vào năm 1991, do một nhà sáng tạo, phát triển phần mềm đến từ Hà Lan tên Guido van Rossum. Trong khi trước đó, giới công nghệ thông tin vẫn đang sử dụng một số loại hình ngôn ngữ bậc cao khác thì Python lại xuất hiện với một cấu trúc gọn gàng và dễ hiểu hơn nhiều.
Python đã được Rossum bắt đầu nghiên cứu và phát triển vào năm 1989, mặc dù trước đó ông không quá kỳ vọng vào sự thành công của loại ngôn ngữ này. Thế nhưng, chỉ sau một thời gian ngắn đưa vào hoạt động, lập trình Python đã được nhiều cơ sở, công ty ứng dụng vào hệ điều hành và tiếp cận đến nhiều đối tượng.
Lý do Rossum thực hiện nghiên cứu về Python chính là vì mong muốn sử dụng ngôn ngữ có cú pháp dễ hiểu như ABC để truy cập vào hệ thống mà ông đang làm việc. Chính ông cũng không ngờ rằng, một việc làm ngẫu hứng của mình lại trở thành một trong những xu hướng thế giới trong hàng chục năm liền.
Sự phát triển của lập trình Python qua từng thời kỳ
Ít ai biết, Python đã trải qua khá nhiều phiên bản và giai đoạn phát triển khác nhau. Mỗi thời kỳ, Rossum cùng đồng nghiệp đều thực hiện liên tục những bước sửa đổi, khắc phục lỗi sai và nâng cấp các hàm cú pháp. Cho đến nay, phiên bản mà bạn đang sử dụng chính là minh chứng cho sự trưởng thành qua bao nhiêu năm của Python.
Giai đoạn 1: Phiên bản 0.9.0 của lập trình Python đầu tiên được ra mắt, thời gian hoạt động kéo dài từ năm 1990 đến năm 1994. Khi ra mắt version 0.9.0, Rossum đang làm việc tại trung tâm toán tin tại Amsterdam CWI, thế nên Python cũng do cơ sở này phát hành và lên kế hoạch để tiếp cận người dùng.
Giai đoạn 2: Phiên bản Python 1.0 được chính thức lên sàn vào năm 1994, tiếp nối với sự thành công mỹ mãn từ version trước đó. Sử dụng bản này, người dùng sẽ thấy sự thay đổi sau khi đã lọc và lược bỏ một số hàm cú pháp.
Giai đoạn 3: Python 2.0 được nâng cấp sau 6 năm kèm theo một số tính năng hỗ trợ vô cùng hữu ích. Tại thời điểm này, Rossum và nhóm phát triển của mình đã thay đổi công ty phát hành từ CWI sang PSF. Lý do là vì ông rời công ty cũ để thực hiện những kế hoạch, dự án riêng cho bản thân.
Giai đoạn 4: Phiên bản lập trình Python mới nhất là 3.0 ra mắt vào năm 2008 đến nay. Thời kỳ này cũng là cột mốc đáng nhớ, đánh dấu sự chín muồi và trưởng thành của một ngôn ngữ bậc cao đến với giới công nghệ thông tin.
Python mang lại lợi ích gì trong đời sống?
Lập trình Python gần như là loại ngôn ngữ tổng hợp tất cả những tính năng và lợi ích để ứng dụng trong nhiều lĩnh vực. Hãy cùng tìm hiểu về những công dụng phổ biến nhất mà Python đã tác động đến đời sống con người.
- Cải thiện năng suất làm việc của các đơn vị phát triển phần mềm, vì thao tác thực hiện dòng mã Python khá đơn giản và ngắn gọn.
- Python được kết hợp sử dụng với nhiều hệ điều hành khác nhau, hỗ trợ thực hiện nhanh các tác vụ.
- Python giúp tự động hoá một số chức năng như: gửi nhiều email, tải nội dung, thực hiện các phép tính toán, tìm kiếm lỗi trong tệp,…
- Hỗ trợ cho lĩnh vực khoa học dữ liệu: trích xuất và làm sạch dữ liệu, chỉnh sửa lỗi sai, thống kê dãy số,…
- Tạo ra các mô hình máy học (ML) giúp chuyên gia phân loại và sắp xếp hình ảnh, văn bản.
Sử dụng lập trình Python như thế nào?
Vốn dĩ, bản chất của Python là gọn gàng hơn nhiều so với loại lập trình khác, thế nên từng cú pháp của nó cũng chỉ tóm gọn trong vài cụm từ đơn giản. Người sử dụng loại ngôn ngữ này không cần phải sành sõi tiếng Anh vì họ có thể học thuộc tên và ý nghĩa của câu lệnh.
Các câu lệnh thường sử dụng
Giống như trong Pascal, mỗi câu lệnh sẽ mang một ý nghĩa thực thi khác nhau. Việc của người dùng là phải áp dụng đúng và đầy đủ nó trong mỗi trường hợp thì kết quả cho ra mới chính xác.
- Lệnh if: sẽ cho ra kết quả nếu thỏa mãn điều kiện đã đặt.
- Lệnh continue: không tính lần lặp này và thực hiện thao tác kế tiếp.
- Lệnh return: trả lại công thức, giá trị trước của hàm.
- Lệnh assert: kiểm tra và gỡ lỗi khi đặt điều kiện.
- Lệnh import: bắt buộc có khi nhập các mô đun và biến tính.
- Lệnh del: mang nghĩa như delete, đánh dấu vị trí để loại bỏ một biến.
Sử dụng biểu thức trong lập trình Python
Ngoài các biểu thức gồm những phép tính đơn giản như: cộng, trừ, nhân, chia thì Python còn cho phép người dùng áp dụng những công thức tính toán khó hơn. Để thực hiện thành công các thuật toán này, bạn phải biết được ký hiệu mà ngôn ngữ bậc cao dùng để thay thế là gì.
Python hỗ trợ cho toán tử định dạng xâu kết hợp với những câu lệnh quen thuộc như printf, while hay and. Một điều khác biệt so với lập trình Lava đó chính là Python sử dụng thẳng lệnh để thực hiện so sánh luận lý (boolean).
Áp dụng đúng kiểu dữ liệu vào Python
Python là một trong những hệ ngôn ngữ duy nhất sử dụng song song hai kiểu dữ liệu để lập trình. Trước khi phiên bản 3.0 ra đời, người dùng đã bắt đầu thao tác bằng việc kết hợp cả định kiểu vịt và định kiểu động để đẩy nhanh quá trình tính toán.
Sau này, đơn vị sản xuất đổi tên và phân loại rõ ràng hai lớp là kiểu mới và kiểu cũ. Mặc dù không có quá nhiều điểm khác ở cả hai hiện thể của định kiểu, thế nhưng người dùng vẫn có thể lựa chọn sử dụng một hoặc hai phiên bản.
Cách cài đặt Python trên các hệ điều hành khác nhau
Lập trình Python đặc biệt có thể chạy trên nhiều nền tảng khác nhau, nó không phân biệt rằng người dùng đang sử dụng hệ điều hành nào. Vì thế, chi phí để tải Python về máy gần như bằng không, hơn nữa việc tìm link download mã nguồn cũng vô cùng đơn giản.
Cài đặt cho thiết bị sử dụng hệ điều hành Windows
Chạy ngôn ngữ Python trên Windows có lẽ sẽ dễ kiểm soát và cài đặt hơn nhiều. Người dùng chỉ việc tìm link download có đuôi python.org, sau đó chọn phiên bản mới nhất là 3.10.6 để ngôn ngữ phát huy tối đa công suất. Máy tính cho phép Python chạy ở chế độ ngay lập tức và trong môi trường IDE.
Cài đặt lập trình Python trên MacOS
Thao tác cũng tương tự như khi thực hiện ở hệ Windows, tuy nhiên Python sẽ không xuất hiện dưới dạng ứng dụng ngay sau khi bạn cài đặt. Việc người dùng cần làm lúc này là mở thư mục Finder, sau đó tìm Python và ấn vào nút Install.
Giao diện của ngôn ngữ dưới dạng hệ điều hành nào cũng là như nhau, các cú pháp, câu lệnh, biểu thức vẫn sẽ được áp dụng bình thường. Quan trọng người dùng có tìm được trình cài đặt chính xác phiên bản mà mình muốn hay không mà thôi.
Lập trình Python còn được dùng để làm gì?
Ngoài những lợi ích được ứng dụng trong lĩnh vực công nghệ thông tin, lập trình Python còn được biết đến như một công cụ dạy học năng suất và thân thiện với người dùng. Nếu áp dụng đúng cú pháp, Python sẽ thể hiện khả năng đọc cực kỳ tài tình của mình.
Python như một phiên bản nâng cấp của Pascal, nhưng nó lại được làm gọn và phổ biến với thông điệp đơn giản và hiệu quả hơn nhiều. Đó là lý do vì sao mà nhà trường, chuyên gia về công nghệ thông tin khuyên các thế hệ trẻ nên bắt đầu học tập và làm quen với ngôn ngữ bậc cao.
4 lý do để thuyết phục bạn học lập trình
Lập trình là một phần không thể thiếu trong suốt chặng đường học tập và làm việc của bạn. Thế nên, hãy bắt đầu lên kế hoạch để tìm hiểu về nó trước khi quá muộn, bởi vì không biết sử dụng lập trình sẽ là một sự thiếu sót cực lớn trong cuộc sống.
- Lập trình Python chỉ sử dụng cú pháp đơn giản.
- Python luôn cố gắng cải tiến phiên bản thêm hoàn chỉnh.
- Quá trình chạy lệnh không yêu cầu quá khắt khe.
- Cộng đồng sử dụng lập trình Python rộng khắp thế giới sẽ hỗ trợ bạn.
Có thể thấy rằng, những điều kiện, tiêu chuẩn và ưu điểm mà Python đưa ra đều có lợi ích đến cho người sử dụng nó. Học lập trình sẽ không còn quá khó nếu như bạn chọn đúng phương pháp và loại ngôn ngữ phù hợp.
Kết luận
Qua những thông tin được nêu trên, hy vọng bạn đọc sẽ hiểu hơn về khái niệm và cách thức vận hành của lập trình Python. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, hãy trực tiếp chia sẻ trên các diễn đàn để được giải đáp kịp thời.
